MB Częstochowska

   Szczególne miejsce w historii Polski odgrywa Częstochowa , a to za sprawą Cudownego Obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej zwanej ( Czarną Madonną ), który od ponad 600 lat znajduje się w Jasnogórskim klasztorze.

   Sama historia obrazu jest dużo dużo starsza i jak głosi legenda namalować miał go sam św. Łukasz Ewangelista na deskach stołu przy którym jadała św. Rodzina. Następnie znajdował się w Jerozolimie , potem w Konstantynopolu , dalej trafił na Ruś , aż w 1382 r. książę Władysław Opolczyk przywiózł go z Bełzkiego Zamku (który zdobył w 1377r.) i dał w opiekę sprowadzonym przez siebie z Węgier do Częstochowy o. paulinom. Od samego początku obraz Czarnej Madonny zasłynął wieloma cudami i uzdrowieniami. Sam król Władysław Jagiełło wspominał o tym fakcie w liście z 1429 r. do papieża Marcina V. W 1430 r. nieznani sprawcy splądrowali kościół i próbowali wywieźć cudowny obraz , lecz ich konie odmówiły posłuszeństwa. Rozzłoszczeni rabusie pocięli szablą ikonę i uderzyli nią o ziemię ( stąd powstały cięte rysy na twarzy Madonny ), a w miejscu porzucenia obrazu wybiło cudowne źródełko , nad którym później wzniesiono kościół pw. św. Barbary. Do naprawy uszkodzeń Władysław Jagiełło sprowadził specjalistów z Rusi oraz podarował srebrną suknię i korony jako wynagrodzenie za świętokradztwo.

   Kolejnym spektakularnym wydarzeniem była obrona klasztoru przed Szwedami w 1655 r. 18 listopada stanęła licząca 3 tysiące żołnierzy armia Szwedzka przeciwko ok. 300 osobowej załodze obrońców Jasnej Góry . Po 40 dniach obrony Polacy w cudowny sposób odnieśli zwycięstwo . Fakt ten bardzo szybko obiegł ziemie Polskie i na nowo wyzwolił ducha walki w narodzie, przyczyniając się do szybkiego pokonania najeźdźcy. Jako wynagrodzenie za opiekę Maryi nad naszym narodem król Jan Kazimierz w 1656 r. ogłosił MB Częstochowską Królową Korony Polskiej w uroczystych ślubach. Przyczyniło się to do jeszcze większego kultu , a Jasna Góra stała się duchową stolicą Polski. W 1717 r. 8 września następuje pierwsza poza Rzymem koronacja obrazu koronami ufundowanymi przez króla Augusta II Mocnego.

Z tego okresu spotyka się też pierwsze medaliki wybite w Rzymie przedstawiające MB Częstochowską.   

Mały XVIII w. medalik z MB Częstochowską i św. Sercami Jezusa i Maryi.

XIX – XX w. Odpustowy  medalik malowany na szkle lub papierze z wizerunkiem MB Częstochowskiej.

Okrągły malowany medalik odpustowy z MB Częstochowską  z tego samego okresu. Ułamane uszko.  Średnica: 17 mm.

Dwa pierścionki odpustowe z malowaną MB Częstochowską wykonane taką samą techniką co medalik wyżej i z tego samego okresu.

Duży medalik wykonany w Rzymie z MB Częstochowską i św. Barbarą w 1773 r. na okoliczność  odnowienia kościoła pw. św. Barbary , który został zniszczony przez wojska rosyjskie podczas walk z konfederatami barskimi w latach 1769 – 72.

Jak  podaje (M. Kołyszko) medalik ten został wydany na okoliczność roku jubileuszowego 1775. o czym ma świadczyć skrót : ANNO IVB  1775.

Choć Rewoliński datuje ten medalik na 1773 r. Na rozbieżność w dacie może mieć wpływ forma odlewnicza i słaba czytelność ostatniej cyfry , która może być zarówno 3 jak i 5.

Rewoliński nr.83 ,  Stopień rzadkości: R3 ,  Wymiary: 28 x 32 mm.

Owalny medalik z MB Częstochowską i św. Józefem z dzieciątkiem Jezus datowany na XVII – XVIII w.  Wymiary 22 x 25 mm , brak uszka.  Rewoliński nr. 90 , Stopień rzadkości : R6

XVII – XVIII w.  Mniejsza odmiana medalika z MB Częstochowską  i Aniołem Stróżem. Jest to odmiana medalika  wykonana w Rzymie notowana w katalogu  Rewolińskiego pod numerem 92 lub 93.  Ze względu na przesunięcie  nie można do końca odczytać napisu i precyzyjnie określić odmiany. Stopień rzadkości  R4 lub R5. Wymiary: 29 x 18 mm.

XVIII – XIX w. Dwie połówki szklanego medalika z MB Częstochowską i widokiem klasztoru, oraz dwa fragmenty splotu drucianego , którym były złączone te połówki. Wymiary: 19 x 16 mm.

XIX w. i obchody 500 – lecia obecności Cudownego ObrazuMB Częstochowskiej na Jasnej Górze

 Wizerunek MB Częstochowskiej był w XIX w. jednym z najpopularniejszych i najczęściej umieszczano  go na medalikach. Rozwój przemysłowy spowodował spadek kosztów produkcji medalików , przez co stały się one bardzo popularne. Odbiło się to jednak na jakości ( płytkie bicie , płaskie uszko , cieńsze ). Fakt iż Polska znajdowała się pod zaborami sprawił iż powstało zapotrzebowanie na medaliki nie tylko religijne ale też na te z motywami patriotycznymi.

 

Medalik upamiętniający manifestacje patriotyczne z 25-27 luty i 8 kwietnia 1861 r.

Rewoliński nr. 1399 , Stopień rzadkości:  R , Wymiary: 16 x 23 mm.

XIX w. Ciekawa odmiana medalika z MB Częstochowską , nie notowana u Rewolińskiego . Na rewersie scena z ukrzyżowania Jezusa i napis” ŚWIĘTY BOŻE ZMIŁUJ SIĘ NAD NAMI”. Wymiary: 24 x 16 mm.

W roku 1867 wybito kilkanaście rodzajów medalika dla upamiętnienia 150 lat od koronacji obrazu.

XIX w.  Medalik wybity na okoliczność 150 – letniego  jubileuszu koronacji  Obrazu MB Częstochowskiej , przypadającego 8 września 1867 r.  Sygnowany AM. Odmiana stempla z napisem MARYA .  Rewoliński nr 110. Wymiary: 20 x 14 mm.

 

XIX w. Mały medalik z MB Częstochoaską sygnowany IB ( Jan Bitschan ). Na rewersie napis ” POD TWOJĄ OBRONĘ UCIEKAMY SIĘ “. Rewoliński nr. 166. Wymiary: 18 x 12 mm.

XIX w. Podobnej wielkości medalik nie notowany u Rewolińskiego. Na awersie napis ” POD TWOJĄ OBRONĘ UCIEKAMY SIĘ”. Brak sygnatury. Wymiary: 20 x  14 mm.

Szczególnym powodem do upamiętnienia na medalach i medalikach stały się obchody 500 – lecia obecności Cudownego Obrazu MB Częstochowskiej na Jasnej Górze, które odbyły się .8 września 1882 r. Jak podaje Rewoliński , uroczystości te zgromadziły ok pół miliona wiernych nie tylko z ziem Polskich ale i ościennych państw. Byli też pielgrzymi z Jerozolimy i Włoch, oraz około 300 osób duchownych.

Na pamiątkowych medalikach umieszczono specjalna formułę:

” TRZYSTA LAT W JERUZALEM DWIEŚCIE W CAROGRODZIE BYŁAM WSZECHWŁADNĄ PANIĄ NA ZIEMI I WODZIE SZEŚĆSET NA BEŁZKIM ZAMKU BYŁAM STRAŻNIKOWĄ PIĄTE STO JASNA GÓRA CZCI MNIE NIEBA KRÓLOWĄ”

Rewoliński nr. 128 (wygląda na pozłacany). Sygnowany: WYK. F. WITKOWSKI , ODB. P. BITSCHAN.  Średnica 34 mm.

Rewoliński nr. 132. Sygnowany: WYK. F. WITKOWSKI. Średnica 34 mm.

Rewoliński nr. 114  , Sygnowany KB.  Średnica 35 mm.

XIX w. Duża odmiana medalika na 500 lecie obecności Cudownego Obrazu MB Częstochowskiej na Jasnej Górze. Sygnowany AM (Aleksander Magnus ). Średnica: 35 mm.

XIX w. Średnia odmiana medalika na 500-lecie  obecności Cudownego Obrazu MB Częstochowskiej na Jasnej Górze. Sygnowany: A.MAGNUS .  Rewoliński nr 118. Średnica: 24 mm.

XIX w. Medalik tzw. Pamiątka z Częstochowy wzór wzięty z w/w medalika. Zmieniony tekst na rewersie ” Pięćset cztery”  co wskazywało by na wykonanie tej odmiany w 1886 r. W opisie u Rewolińskiego nie wspomina o zmienionej treści. Reszta pasuje. Sygnowany AM ( Aleksander Magnus). Rewoliński nr 120.  Średnica : 20 mm.

XIX w. Medalik upamiętniający 200 rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej z 1683 r.  Na rewersie widoczne popiersie Jana III Sobieskiego Króla Polski.  Pod popiersiem sygnatura  M.KURNATOWSKI i daty: 1683 – 1883 .  Rewoliński nr 1439.  Wymiary: 38 x 27 mm.

XIX w. Ozdobny Medalik z MB Częstochowską i Najświętszymi Sercami.  Wymiary: 24 x 20 mm.

XIX w. Ozdobny medalik z MB Częstochowską  z 7  szklanymi perełkami. Wymiary: 25 x 22 mm.

XIX w. Podobna odmiana jak wyżej  z MB Częstochowską na awersie i NMP Niepokalanie Poczętą na rewersie. Niebieskie perełki. Wymiary: 22 x 17 mm.

XIX w. Okrągły medalik z MB Częstochowską i NMP Niepokalanie Poczętą  ozdobiony ośmioma szklanymi turkusikami. Rewoliński nr 245. Średnica 19 mm.

XIX w. Mosiężna ikona -obrazek z MB Częstochowską.  Fragment kropielniczki. Wymiary: 37 x 34 mm.

XX w. A dokładniej 1906 r. Medalik upamiętnia odsłonięcie nowo wybudowanej wierzy klasztoru na Jasnej Górze w 1906 r , która została zniszczona w pożarze w 1900 r. Sygnowany PB ( Paweł Bitschan – syn 1903-1929) .Wymiary: 21 x 14 mm.

XX w. Druga odmiana medalika z 1906 r. upamiętniającego odsłonięcie wierzy.  Sygnowny JZ.  Wymiary:  30 x 19 mm.

XX w. Trzecia odmiana medalika z 1906 r.  Brak sygnowania. Wymiary: 22 x 14 mm.

XX w. Aluminiowy medalik z wizerunkiem MB Częstochowskiej oraz siedmioma Stacjami Drogi Krzyżowej (od I – VII) po jednej stronie i widokiem Klasztoru Jasnogórskiego i kolejnymi siedmioma stacjami (od VIII – XIV)  po drugiej stronie.  Sygnowany WB.  Wymiary: 40 x 30 mm.

XX w. Aluminiowy medalik wybity na okoliczność drugiej koronacji obrazu MB Częstochowskiej koronami papieskimi Piusa X w dniu 22 maja 1910 r. Wymiary: 35 x 19 mm.

XX w. Aluminiowy medalik, inna odmiana medalika upamiętniającego drugą koronację cudownego obrazu MB Częstochowskiej  oraz ofiarowania koron dnia 21 kwietnia 1910 r.  Średnica: 23 mm.

XX w. Aluminiowy  medalik  wybity  w 1932 r. na okoliczność 550 rocznicy obecności Cudownego Obrazu NMP na Jasnej Górze.  Wymiry: 28 x 19 mm.

XX w. Aluminiowy medalik z MB Częstochowską i św. Trójcą . Sygnowany  KS (Kasprzykiewicz i Szmakfefer) . Wymiary: 28 x 19 mm.

XX w. Aluminiowy medalik z MB Częstochowską i na rewersie napisem “Pamiątka św. Missyi”  Wykonany na okoliczność często prowadzonych na początku XX w. misji świętych w różnych parafiach.  Średnica: 22 mm.

XX w. Dwa orły z MB Częstochowską na piersiach i napisem na szarfie: ” KRÓLOWO KORONY POLSKIEJ BŁOGOSŁAW TWOJEMU LUDOWI”.  Wykonane w 1930 r. dla wojska . Dwie odmiany jedna do zawieszenia  a druga do postawienia.  Wymiary: 85 x 85 mm.

Karta uczestnictwa w I Pielgrzymce Ziemian na Jasną Górę w dniach 1-2 czerwca 1937 r.

XX w. Aluminiowy medalik z MB Częstochowską wybity na Pamiątkę Ślubów Jasnogórskich Narodu Polskiego  (w 1956 r . była 300-tna rocznica Ślubów Lwowskich złożonych przez króla Jana Kazimierza ). Wymiary: 20 x 12 mm.

XX w. A dokładnie rok 1966 . Medalik wykonany na zachodzie z wizerunkiem MB Częstochowskiej i na rewersie Orła w koronie na tle krzyża i sztandarów ” Milenium Chrztu Polski”  966-1966.  Średnica: 26 mm.

XX w. Pamiątkowy medal z 1982 r. wybity na rocznicę 600 – lecia obecności Cudownego Obrazu MB Częstochowskiej na Jasnej Górze. Średnica: 45 mm.